Nieuws

Herontwerpen moet leiden tot duurzame stallen in het landschap

article_published_on_label
25 maart 2013

De consortia Kwatrijn (melkvee) en Windstreek (vleeskuikens) kunnen ieder met een kleine half miljoen euro uit het SBIR-programma ‘Duurzame stallen in het landschap’ verder werken aan de ontwikkeling en commercialisatie van deze zeer vernieuwende houderijconcepten. In beide projecten is de herontwerpmethodiek RIO (Reflexief Interactief Ontwerpen) toegepast en doorontwikkeld. Deze financiële impuls is voor deze twee succesvolle netwerken van bedrijven een flinke stimulans voor doorontwikkeling van hun concept naar de markt.

Met RIO worden op een interactieve manier nieuwe productiesystemen ontwikkeld en worden sprongsgewijze veranderingen in gang gezet richting duurzaamheid. Het reflexieve in de aanpak is de gezamenlijke oriëntatie van betrokken partijen op de uiteindelijke doelen, en het kritisch bevragen van dominante standaarden en heilige huisjes. Een van de bekendste voorbeelden van het resultaat van RIO is het Rondeel, een vernieuwend houderijsysteem voor legkippen. Een systeem met veel pluspunten voor het dierenwelzijn. In vervolgprojecten is ook gelet op belangrijke andere duurzaamheidsdoelen als milieu, energie, gezondheid van mens en dier, arbeidsomstandigheden en economische duurzaamheid. Door de interactieve aanpak worden de partijen die het uiteindelijk in de praktijk moeten realiseren, eigenaar van de nieuwe ontwerpen en het gedachtengoed daarachter.

Ondersteuning uit het Kennisbasisprogramma  Transitie & Innovatie (KB VI) maakte het mogelijk om de afgelopen jaren de methodische scherpte van de aanpak verder te verbeteren, en de verbinding met de transitiewetenschap te versterken. Dat betaalt zich nu uit in twee vernieuwende concepten die vervolgfinanciering toegekend hebben gekregen.

Fotocredit: kwatrijn.com | Vista Landschapsarchitectuur & Stedenbouw
Fotocredit: kwatrijn.com | Vista Landschapsarchitectuur & Stedenbouw

Kwatrijn

Kwatrijn is een houderijsysteem voor melkvee met als belangrijke sleutelinnovatie dat de mest en de urine van de koeien in de stal niet meer bij elkaar komen, maar apart worden afgevoerd en opgeslagen. Het komt voort uit het RIO-herontwerpproject ‘Kracht van Koeien’.

Een slimme vloer en een mestrobot, die mest mét stro kan oplepelen in plaats van voor zich uitschuiven, zorgen voor ideale ligcondities voor de koe, meer ruimte voor die koeien, lagere ammoniakemissies en een betere kwaliteit mest. Deze mest is bovengronds uit te rijden. Veehouders kunnen voor die mest misschien wel geld krijgen in plaats van betalen voor afvoer, met als bijkomend voordeel dat er geen stikstofkunstmest meer nodig is.

De pilotstal komt vlakbij de Efteling tegen de Ecologische Hoofd Structuur aan en is naar verwachting medio 2014 gereed. Boer Sjaak Sprangers gaat dan met een energiewagen in de zomer naar zijn melkstal in de natuurgebieden van Natuurmonumenten om geheel met groene energie op locatie te kunnen melken. Kwatrijn biedt perspectief voor veel melkveehouders die zich nu veelal niet meer kunnen ontwikkelen vanwege nabij gelegen natuurgebieden. De verwachting is dat Kwatrijn bedrijfseconomisch kan concurreren met bestaande systemen.

Fotocredit: windstreek.org | Vista Landschapsarchitectuur & Stedenbouw
Fotocredit: windstreek.org | Vista Landschapsarchitectuur & Stedenbouw

Windstreek

Windstreek is een houderijsysteem voor vleeskuikens, en komt voort uit het RIO-herontwerpproject ‘Pluimvee met Smaak’. Het systeem gaat, anders dan bestaande systemen, volledig uit van natuurlijke ventilatie. De kuikens hoeven niet meer in hun eigen mest te scharrelen. Ze kunnen de eerste twee weken van hun leven elkaar warmhouden onder de 'moederklok', een vinding waar het consortium octrooi voor heeft aangevraagd. Daardoor wordt fors bespaard op de stookkosten en kan alle overige energie gemakkelijk groen worden opgewekt op het dak. Deze besparing is belangrijk voor het milieu, maar maakt ook investeringen in landschap en dierenwelzijn mogelijk zonder bedrijfseconomisch verlies. Bij de Windstreek zijn zowel de toeleverende industrie en boeren, als de afnemers (vleesverwerker Plukon) betrokken. Het consortium is verder met Johma Salades BV en andere food-bedrijven in Twente in gesprek om een regionaal concept rond Windstreek te ontwikkelen. Je moet hierbij denken aan hergebruik van reststromen uit die regio en aan afzet van Windstreek-vlees in de salades van Johma. Windstreek ontmoet veel enthousiasme, zowel bij pluimveehouders, maatschappelijke organisaties,  provincies, gemeenten en retail-bedrijven. Het consortium hoopt medio 2014 zowel in Raalte als in Losser de eerste pilotstallen te kunnen openen.

Fotocredit: windstreek.org | Vista Landschapsarchitectuur & Stedenbouw
Fotocredit: windstreek.org | Vista Landschapsarchitectuur & Stedenbouw