Fresco: 'Gat tussen wetenschap en samenleving dichten'

Volledige speech

• Lees de (Engelstalige) speech van Louise Fresco

Robotica maakt het mogelijk om onbemande machines te laten ploegen, oogsten, koeien melken en de gezondheid van de dieren te monitoren zonder tussenkomst van mensen. Dat verbetert de voedselproductie en maakt het werk van de boer lichter, maar is dit wat de samenleving wil, vroeg Fresco zich af. Het is een misvatting dat de consument altijd gelijk heeft, zei ze. Want veel burgers geloven dat dieren gehouden moeten worden op kleine boerderijen waar al het werk met de hand gedaan wordt en waar de koeien door de wei huppelen. Niemand heeft expliciet gevraagd om intensieve kippenhouderij, maar in de winkel kiest de meerderheid van de consumenten toch voor het goedkoopste stukje vlees.

Het is dus zaak de samenleving te betrekken bij de grote vragen van deze tijd. Niet dat ongefilterde meningen die iedereen via het internet wereldkundig maakt de wetenschappelijke agenda's moeten gaan bepalen. Maar voor inbedding van innovaties en bijbehorende gedragsverandering is het van belang dat burgers gehoord worden. Door een platform te bieden voor dialoog en groepsberaad tussen burgers komt een beter afgewogen, geïnformeerde publieke opinie tot stand. En dat draagt ook bij aan het herwinnen van het vertrouwen van burgers in de wetenschap, aldus Fresco.

Studenten en medewerkers geven hun visie

Een universitair docent, student, promovendus en een onderzoeker van één van de onderzoeksinstituten van Wageningen UR gaven hun reflectie op de speech van Fresco, na een muzikale intermezzo van de Wageningen UR big band Sound of Science

Laura Bouwman, van de leerstoelgroep Gezondheid en Maatschappij, was niet gelukkig met de uitdrukking dat mensen de wetenschap niet vertrouwen. "We moeten af van het idee dat mensen die een ongezond eetpatroon hebben lui zijn en niet luisteren naar onze adviezen. Mensen hebben meer aan hun hoofd dan alleen voeding en gezondheid. Met Edith Feskens (hoogleraar Voeding en het Metaboolsyndroom) verzamel ik verhalen van mensen die wél gezond leven. Dat kan een stimulans zijn voor anderen."

Bastiaan Meerburg van Wageningen UR Livestock Research haalde het voorbeeld aan van maatschappelijk protest tegen de grootschalige varkenshouderij in Brabant. Men kan wel minder varkenshouderij willen in Brabant, zei hij, maar dan verschuift het naar een ander gebied. Hij vroeg zich af of 'de samenleving' wel goed op de hoogte was van deze (en andere) consequenties. "There's no free lunch."

Student Jelske de Kraker vulde aan dat niet iedereen dezelfde interesses en waarden heeft, en dat je als wetenschapper dus in dialoog moet om die ander te begrijpen.

Promovendus Padraic Flood argumenteerde vervolgens dat het van belang is dat wetenschappers de samenleving weten te motiveren om "de wereld te redden". Dat doe je niet door je feiten en cijfers te communiceren en door mensen te overtuigen met reden en logica, maar door hun gevoelens en emoties aan te spreken.

Meedenken over de koers van Wageningen UR

Tenslotte gaf rector Martin Kropff het officiële startsein van het academisch jaar en riep hij medewerkers en studenten op mee te denken over het nieuwe strategisch plan. Later dit jaar zullen er debatten georganiseerd worden - online en offline - waarin alle betrokkenen hun ideeën kunnen geven over de toekomstige koers van Wageningen UR.