Wetenschappelijke bodemvorming onder de voedselbosbouw

Wetenschappelijke bodemvorming onder de voedselbosbouw

Voedselbossen kunnen ons helpen om een aantal maatschappelijke problemen aan te pakken. Ze produceren voedsel en bevorderen tegelijkertijd de biodiversiteit, verbeteren de bodemkwaliteit en maken het landschap klimaatadaptief. Om de meerwaarde van deze innovatieve, agrarische productiesystemen te onderzoeken, analyseren wij in dit project de duurzaamheidsimpacts van voedselbossen in relatie tot de bodem in een gematigde klimaatzone.

Werkpakketten

Tot op heden is de impact van voedselbossen in gematigde klimaatzones nog nooit wetenschappelijk getoetst. Met diverse werkpakketten richten wij ons onderzoek op het verdienvermogen, de bodemkwaliteit, de (agro-)biodiversiteit en de bijdrage van voedselbossen aan het beperken van de klimaatverandering, door kooldioxide vast te leggen.

Living labs

In Almere en Schijndel worden de komende jaren twee voedselbossen aangelegd, die fungeren als living labs voor praktijkonderzoek naar de beloften van de professionele voedselbosbouw. Op die manier kunnen we de ontwikkeling van de bossen vanaf het allereerste begin monitoren. Respectievelijk de provincie Flevoland en Het Groen Ontwikkelfonds Brabant verlenen actief steun aan de realisatie van de twee grootschalige voedselbossen.

We willen in dit onderzoek vooral een belofte toetsen: dat een goed ontworpen voedselbos kan bijdragen aan een effectieve aanpak van een aantal grote duurzaamheidsuitdagingen waarvoor we staan.
Jeroen Kruit, projectleider Wetenschappelijke Bodemvorming onder de Voedselbosbouw

Activiteiten meetbaar maken

Een voedselbos biedt verschillende ecosysteemdiensten zoals biodiversiteitsherstel, koolstofopslag en het vasthouden van water in de bodem. Onder meer agrarische grondgebruikers zetten zich daarvoor in. Om hen daarvoor te kunnen belonen, moeten de effecten van hun activiteiten meetbaar zijn. De studie draagt daaraan bij en sluit zo aan bij de ambities en aanpak van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel, het Klimaatakkoord en de missies van het ministerie van LNV. Het project is verbonden aan de Green Deal Voedselbossen.

In vergelijking met intensieve landbouwsystemen biedt voedselbosbouw veelbelovende vooruitzichten als het gaat om biodiversiteit, doordat de bodem niet jaarlijks wordt verstoord en je gebruik maakt van natuurlijke successie
Isabelle van der Zanden, Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW)
Rosan van de Nobelen

Eten uit een voedselbos

Ja, het is zeker mogelijk om een gezonde, gevarieerde en aantrekkelijke maaltijd samen te stellen met ingrediënten uit een voedselbos.

Aangezien voedselbossen een relatief nieuw fenomeen zijn, is er weinig inzicht in hoe optimaal gebruik kan worden gemaakt van de eetbare producten die deze bossen voortbrengen. Het risico bestaat dat een gebrek aan kennis het gebruik van voedselbosproducten beperkt en daarmee het potentieel van voedselbosproducten om een rol te spelen in ons toekomstige dieet. Daarom vroegen we een groep van 7 WUR-studenten om zich te verdiepen in de vraag wat eten uit een voedselbos inhoudt.

In een Academisch Consultancy Training (ACT)-project voerden zeven studenten een boeiend basisonderzoek uit naar eten uit een voedselbos. Voor dit onderzoek besloten we om het extreme scenario te verkennen van eten wat het seizoen biedt. Deze aanpak maakte duidelijk dat er zeker uitdagingen zijn om aan de dagelijkse aanbeveling van voedingsstoffen te voldoen, maar ook om gerechten te maken die voldoende variatie bieden. Het advies van de studenten biedt suggesties voor deze uitdagingen, evenals aanbevelingen voor toekomstig onderzoek.

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

Publicaties

Klankbordgroep

Vertegenwoordigers van diverse organisaties vormen de klankbordgroep, die ons gevraagd en ongevraagd adviseert over de inhoud en richting van het onderzoek: Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Waterschap Aa en Maas, Provincie Gelderland, Gemeente Meierijstad, LTO Noord, UvA Artis Leerstoelhouder, Stichting Both ENDS en een ondernemer in de voedselbosbouwsector.

Topsectorenbeleid

Het onderzoeksproject Wetenschappelijke Bodemvorming onder de Voedselbosbouw wordt uitgevoerd en medegefinancierd in het kader van het topsectorenbeleid voor de sectoren Agri & Food en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. Het project is voortgekomen uit de onderzoekagenda van de Green Deal Voedselbossen (2017).

Rekentool Voedselbossen

De Rekentool Voedselbossen is een Excel-bestand dat de financiële haalbaarheid van een voedselbos berekent op basis van diverse parameters. De Rekentool is als een hulpmiddel in te zetten bij het ontwerp, of is te gebruiken om een zo realistisch mogelijke inschatting te kunnen maken van de winstgevendheid van een bestaand voedselbos-ontwerp. Desondanks blijft een onzekerheidsmarge bestaan door bijvoorbeeld schommelende inkoop- en verkoopprijzen en uitval. Er zitten zo’n 200 veelgebruikte soorten en diverse ecosysteemdiensten in de tool.

Versie 4.0 wordt momenteel al in de praktijk gebruikt. Nicolaas Geijer, masterstudent aan de Universiteit Utrecht, gebruikt de tool om onder meer de voedselbossen uit de duurzame doorbraak door te rekenen.

Download hier de handleiding van de rekentool.