Nieuws
Waar zit het veen? Een nieuwe bodemkaart voor Vijfheerenlanden
Wageningen Environmental Research heeft een nieuwe bodemkaart gemaakt van Vijfheerenlanden (provincie Utrecht), een gemeente met veel veen in de bodem. Deze gemeente is voor dit onderzoek in aanmerking gekomen vanwege de uitruil van twee gemeentes van de provincie Zuid-Holland naar een nieuwe samengevoegde gemeente, die nu als geheel onder de provincie Utrecht is komen te vallen. Er was behoefte aan actuele kennis over de ondergrond om bodemdaling van de veengronden tegen te gaan en om de inrichting van gebieden aan te passen aan het veranderende klimaat.
Waarom aandacht voor veengronden?
Veengronden en moerige (venige) gronden komen voor op verschillende plaatsen in Nederland. Deze gronden veranderen omdat het veen, als het wordt drooggelegd, inzakt en verdwijnt door oxidatie. Dan daalt de bodem en komen broeikasgassen vrij. Bodemdaling kan bouwprojecten voor woningen, wegen en bedrijven belemmeren en ook de landbouw kan hiervan hinder ondervinden. Het oxideren van het veen draagt bij aan opwarming van de atmosfeer. Klimaatverandering zorgt voor periodes met droogte en wateroverlast.
Informatie over veengronden
Informatie over het voorkomen van veen in de bodem is te vinden op de Bodemkaart van Nederland (schaal 1:50.000) en de bijbehorende bodemkundige boormonsterbeschrijvingen. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit is bronhouder van deze gegevens. Wageningen Environmental Research (WENR) houdt deze gegevens actueel voor het ministerie, en levert deze aan de Basisregistratie Ondergrond (BRO), een centrale registratie met publieke gegevens over de Nederlandse ondergrond. Bij actualisatie van de bodemkaart voor gebieden met veengronden en moerige gronden worden kaarten gemaakt van de dikte van het veen in de bodem en van de diepte waarop het voorkomt.
Veengronden in Vijfheerenlanden
Ook in de provincie Utrecht liggen veengronden, onder andere in de gemeente Vijfheerenlanden. De veenbodem is daar gedaald sinds de laatste bodemkartering in 1951. De provincie Utrecht ontwikkelt beleid om de broeikasgasuitstoot en bodemdaling in de veengebieden te beperken en om te voldoen aan het Klimaatakkoord. Informatie over waar veen in de bodem zit, is van belang om beleid te maken en te implementeren. Daarbij gaat het vooral om de dikte van het kleidek en de dikte van de onderliggende veenlaag in de bodem. De provincie wil de bodemkaart ook gebruiken voor het ondersteunen van gebiedsprocessen. Voor dat doel is een schaal van 1:25.000 gewenst in plaats van de huidige schaal 1:50.000. Om deze opschaling mogelijk te maken heeft de provincie Utrecht een financiële bijdrage geleverd.
Nieuwe bodemkaart
Voor de nieuwe bodemkaart voor Vijfheerenlanden zijn op 427 locaties boringen gedaan. De bodemkaart heeft een hogere resolutie gekregen en de begrenzing van de bodemeenheden is verbeterd.
De kaarten van de begindiepte en dikte van veen in de bodem zijn gemaakt met digitale bodemkartering. Daarbij worden de gegevens uit de boringen (en boorbeschrijvingen uit andere bronnen) gecombineerd met kaarten van de maaiveldhoogte en de bodemeenheden in een geostatistisch model. Het veen zit het diepst op de oeverwallen van de Lek en de Linge en op de stroomruggen die door het gebied lopen. Het komt ondiep voor (tot 15 cm onder het maaiveld) in de rivierkommen in het midden van het gebied. Daar is het veen ook vaak het dikst.
Kaart van de begindiepte van het veen in gemeente Vijfheerenlanden.
Meer informatie
- De geactualiseerde bodemkaart van Vijfheerenlanden en de bodemkundige boormonsterbeschrijvingen kunnen worden geraadpleegd in BROloket, het geoportaal van de Basisregistratie Ondergrond.
- De boormonsterbeschrijvingen kunnen ook worden geraadpleegd op het portaal bodemdata.nl.
- De veendiktekaart verschijnt in de loop van 2023 op bodemdata.nl.
- Film: Het belang van bodeminformatie voor het inrichten van gebieden