Nieuws
Natuur-en-zorgcombinaties: barrières, kansen en opschaling
Het wordt steeds meer erkend dat natuur en ander groen kunnen bijdragen aan het verbeteren van het welzijn en de gezondheid van mensen. Zorg waarbij natuur of groen hiervoor wordt benut, is echter nog niet vanzelfsprekend. In opdracht van het Planbureau voor de Leefomgeving heeft Wageningen Environmental Research onderzocht welke barrières én kansen er liggen voor (het opschalen van) innovaties die natuur en zorg combineren. Uit de verkenning blijkt dat er nog de nodige barrières zijn, maar dat er ook volop ruimte is voor nieuwe initiatieven.
Natuurinclusieve innovaties in de zorg
Bij natuur-zorginnovaties gaat het om initiatieven waarbij natuur of groen wordt benut voor het verbeteren van het welzijn en de gezondheid van mensen. Er is in dit verkennend onderzoek gekeken naar initiatieven die gericht zijn op preventie (zoals wandel-coaching) en welzijn (bijvoorbeeld door middel van tuinen in woon-zorginstellingen), maar ook naar initiatieven in de cure-sector (bijvoorbeeld door ziekenhuizen of zorgverzekeraars).
Volop ruimte voor pionieren
Omdat dit onderzoek een beperkte scope had, is het lastig om algemeen geldende conclusies te trekken.
Er lijkt nog volop ruimte te zijn voor pionieren. Via ontwikkelen, ondersteunen, overtuigen en enthousiasmeren kunnen waarschijnlijk meer instellingen verleid worden tot een groen zorginitiatief. Dit blijkt onder meer uit het animo voor de activiteiten en cursussen van natuurorganisaties, die aandacht besteden aan groen in combinatie met zorg.
Barrières
Barrières lijken er ook te zijn, onder meer op financieel gebied. Dit geldt bijvoorbeeld voor woon-zorginstellingen die tuinen willen aanleggen of de omgeving willen vergroenen. Daarnaast kunnen bestaande overtuigingen, waarden, routines en onvoldoende kennis het lastig maken om personeel of management mee te krijgen bij dergelijke initiatieven. Voor reguliere zorgprofessionals die ook ‘groene zorg’ aanbieden (zoals wandelen in het kader van leefstijlinterventies) kunnen beschikbare tijd en financiering belemmerend werken. In het algemeen werden voor het opschalen van natuurinclusieve zorg, met name in de cure-sector, de volgende barrières gevonden: onvoldoende bewijs van de effecten van natuur op genezing en de daaruit voortkomende eisen aan verzekerde zorg via het basispakket. Ook het ontbreken van erkende registraties bij een deel van de zorgaanbieders met een groene identiteit speelt een rol. De verkenning bood echter niet altijd genoeg inzicht in hoe barrières precies werken en waardoor barrières veroorzaakt worden.
Verschillende routes om op te schalen
Om het benutten van groen in de zorg verder op te schalen, dat wil zeggen er voor te zorgen dat het gangbaarder wordt, lijken er drie verschillende routes mogelijk te zijn. De eerste route is groene zorg een ‘label’ geven, dat erkend wordt in de zorg en vergoed wordt door zorgverzekeraars. Dit vereist de vorming van beroeporganisaties, onderwijs voor groene zorg-beroepen en het opnemen van groene zorg-professionals in erkende registers. Een tweede mogelijke route is het vergroenen van de reguliere zorg, zonder het ‘label’ groene zorg. Dit vereist het inbrengen van natuur en groen in bestaande zorgverlening en beroepsorganisaties en in het reguliere zorgonderwijs. Reguliere behandelingen van zorgverleners die buiten worden gedaan, kunnen dan worden vergoed door zorgverzekeraars. Een derde route loopt via preventie en/of leefstijl in combinatie met een groene gezonde leefomgeving. In het zorg- en omgevingsbeleid moet dan veel aandacht zijn voor groen in de openbare leefomgeving en in leefstijlprogramma’s moet groen geïntegreerd worden.
De drie routes voor opschaling geven ieder aanleiding tot ander vervolgonderzoek.