Basiskaarten van het bodem-watersysteem actueel houden

De drie kaarten werden tot voor kort ieder afzonderlijk geactualiseerd in verschillende gebieden. De keuze van die gebieden wordt bepaald door de datum van de meest recente kartering en door veranderingen die zijn opgetreden in het bodem-watersysteem sinds die kartering. Veranderingen kunnen bijvoorbeeld zijn in het bodemtype door egalisatie van percelen, of in de grondwaterstand door grindwinning. Gebieden werden ook geselecteerd als een provincie of waterschap een speciale vraag had over een gebied.   

Bij iedere ‘actualisatie’ werden in het veld grondboringen gedaan om het bodemprofiel te beschrijven, om monsters te nemen voor het bepalen van bodemeigenschappen in het laboratorium, en om de grondwaterstand op te nemen. Hulpinformatie uit andere kaarten werd ingewonnen over het gebied. Na validatie werd de geactualiseerde kaart van het gebied ingepast in de bestaande landelijke kaart. Dat gaf weer een nieuwe versie van de landsdekkende kaart.

Het veldwerk is bedoeld voor het actualiseren van de Bodemkaart en Geomorfologische Kaart en van het Model Grondwaterspiegeldiepte. Door de drie kaarten in hetzelfde gebied gelijktijdig te actualiseren kan dezelfde steekproef van opnamepunten in het veld gebruikt worden voor bodemprofielbeschrijvingen bij grondboringen, voor het nemen van grondmonsters voor de bepaling van hydrofysische eigenschappen van de bodem en voor metingen van de grondwaterstand.

Ook de hulpinformatie die wordt ingewonnen over het gebied kan voor de drie kaarten gebruikt worden. Die hulpinformatie omvat bodemprofielbeschrijvingen en grondwaterstandsmetingen uit peilbuizen, het Actueel Hoogtebestand Nederland, (historische) topografische kaarten en gedetailleerde bodemkaarten.

Teams van bodemkundigen, geomorfologen, geologen en grondwaterspecialisten gaan samen het veld in om de informatie te verzamelen voor de drie kaarten. Informatie uit de bodemprofielen, afkomstig uit de grondboringen en beschrijvingen voor de Bodemkaart en het Model Grondwaterspiegeldiepte, wordt ook gebruikt om te controleren of landvormen op de Geomorfologische Kaart juist geïdentificeerd zijn. Omgekeerd worden de grondboringen, die gemaakt worden voor de geomorfologische kartering, en de landschappelijke kennis van de geomorfologen gebruikt bij de actualisatie van de twee andere kaarten.

Begrenzingen van bodems, landvormen en grondwatertrappen op de kaarten kunnen beter op elkaar afgestemd worden door overleg tussen de experts in het veld. Ook in de digitale kartering wordt gebruik gemaakt van de informatie die voor de andere kaarten wordt ingewonnen. Hierdoor komt de landschappelijk samenhang in de drie kaarten beter tot uiting. Dat geeft een completer beeld van het water- en bodemsysteem. Daarnaast leidt de afstemming van de begrenzing van landvormen en bijbehorende bodemsoorten tot verbeteringen in afgeleide kaarten zoals de Landschappelijke Bodemkaart en de Bodemfysische Eenhedenkaart.

Wie gebruiken straks de nieuwe informatie over het gebied van de Raam? Bij de overheden zijn dat het waterschap Aa en Maas, de gemeente Land van Cuijk, de provincie Noord-Brabant en het ministerie van LNV.   

Waterschap Aa en Maas wil haar meetnet van grondwaterpeilbuizen optimaliseren en heeft daarvoor actuele informatie nodig over de fluctuatie van de diepte van de grondwaterspiegel in het gebied. Het waterschap heeft ook behoefte aan hydrofysische gegevens van de bodems in het gebied en aan beschrijvingen van het bodemprofiel bij bestaande peilbuizen.  

Gemeente Land van Cuijk kan de informatie gebruiken voor een globaal inzicht in de opbouw van de bodem en grondwaterpeilen bij de aankoop en verkoop van grond voor het bouwen van nieuwe woningen. Provincie Noord-Brabant heeft actuele informatie nodig over de terreinvormen van 43 aardkundige waardevolle gebieden om haar beleid voor aardkundige waarden te onderbouwen. Een deel daarvan ligt in De Raam.  

Het ministerie van LNV is verantwoordelijk voor het actueel houden van de Bodemkaart, de Geomorfologische Kaart en het Model Grondwaterspiegeldiepte van heel Nederland. De karteringen in De Raam worden voor dat doel vrijgegeven aan de Basisregistratie Ondergrond. Iedereen kan straks via BROloket en bodemdata.nl gebruiken maken van de nieuw verworven kennis.  

Het ministerie is ook verantwoordelijk voor de Nederlandse Bosinventarisatie (NBI). Tijdens het veldwerk in De Raam worden de grondboringen uitgevoerd die in dat gebied gepland zijn voor de achtste NBI. De beschrijvingen van de bodemprofielen en humusprofielen die daarbij gemaakt worden, worden behalve voor de NBI ook gebruikt voor het actualiseren van de drie kaarten van het bodem-watersysteem.  

Maar er zijn ook andere groepen en individuen die de informatie kunnen gebruiken om te achterhalen wat er in de bodem zit en hoe water zich erin beweegt. Dat zijn bijvoorbeeld eigenaren van grond in het gebied, boeren, natuurbeschermers of recreanten, maar ook projectontwikkelaars en adviesbureaus kunnen daarmee hun voordeel doen.