Persbericht
Voedingseducatie onmisbaar in het onderwijs
Voedingseducatie op de basisschool helpt kinderen bij de ontwikkeling van een verantwoord eetpatroon. Dat concludeert de Marieke Battjes-Fries in haar proefschrift waarop zij 11 maart aan Wageningen University hoopt te promoveren. Uit haar onderzoek blijkt dat kinderen na afloop van het lesprogramma Smaaklessen meer weten over gezond en duurzaam eten. Ze voelen zich aangemoedigd om onbekende producten te proeven en zijn meer van plan om gezonder te gaan eten.
Uit het onderzoek van Marieke Battjes-Fries komt naar voren dat kinderen doe-activiteiten het leukst vinden: zelf zaaien, oogsten en kokkerellen. Dit blijkt ook een voorspeller voor de impact van de lessen. Hoe leuker kinderen Smaaklessen vinden, hoe positiever ze over een verantwoord eetpatroon denken.
“Onze kinderen groeien op in een wereld die ze de hele dag prikkelt om suiker, vet en zout te eten.” zei staatssecretaris Van Dam (EZ) onlangs bij de presentatie van Aan Tafel!, een boek over voeding. “Ik wil, net als alle ouders van Nederland, kinderen leren hoe lekker gezond kan zijn.” Van Dam wil meer aandacht voor voeding op scholen. Voor de zomer komt hij met een nieuw programma: 'Jong leren eten', waarin bestaande projecten als Schoolfruit, Gezonde School en Smaaklessen worden gecombineerd tot een totaalpakket.
Hoe zorgen we voor gezonde kinderen die een bewuste en gezonde voedselkeuze kunnen maken als ze later zelf eten kopen en bereiden? Marieke Battjes-Fries onderzocht of het lesprogramma Smaaklessen de oplossing biedt. Haar onderzoek laat zien dat kinderen door Smaaklessen meer te weten komen over een gezond en bewust eetpatroon en van plan zijn gezonder te gaan eten.
Smaaklessen
Smaaklessen werd in 2006 ontwikkeld door het Voedingscentrum en Wageningen UR. Het programma brengt kinderen van groep 1 t/m 8 op speelse wijze in contact met gezonde en duurzame voeding. Hoofdthema’s zijn smaak, voeding & gezondheid en voedselkwaliteit. Er komen vragen aan bod als ‘Welke smaken zijn er?’, ‘Hoort ontbijtkoek thuis in de Schijf van Vijf?’, ‘Hoe wordt sinaasappelsap gemaakt?’ en ‘Wat is biologisch?’ Kinderen leren hoe je producten uitzoekt in de winkel en ze thuis bereidt. De lessen in de klas kunnen worden aangevuld met één of meer activiteiten, zoals een excursie naar een boerderij of supermarkt of een kookles in de klas. Zo kunnen kinderen de hele productieketen van bijvoorbeeld groente van dichtbij bekijken.
Slimmere kinderen
In Battjes-Fries’ onderzoek laten kinderen met Smaaklessen een grotere toename in kennis over gezond eetgedrag zien dan kinderen die geen Smaaklessen hebben gehad. Een half jaar na de lessen is dit kenniseffect nog steeds overtuigend aanwezig. Ook kennen en proeven de kinderen meer verschillende producten. Daarnaast voelen de kinderen zich aangemoedigd om onbekende producten te proeven en hebben ze vaker het plan om gezonder te gaan eten. Deze effecten werden gevonden ondanks het feit dat de leerkrachten gemiddeld slechts de helft van de lessen inzetten. Het uitbreiden van de lessen met aanvullende activiteiten vergroot het effect nog verder.
Leren over voeding leuk
Leerkrachten, ouders en kinderen zijn zeer positief over Smaaklessen. De waardering van leerlingen blijkt van groot belang voor de impact van het programma. Hoe leuker de kinderen de lessen vinden, hoe positiever ze bijvoorbeeld over een verantwoord eetpatroon denken. Schoolprogramma’s doen er dus goed aan lessen en activiteiten op te nemen die kinderen aantrekkelijk vinden.
Smaaklessen thuis nodig
De inzet van Smaaklessen gedurende een enkel schooljaar blijkt onvoldoende om kinderen daadwerkelijk meer groentes te laten proeven en eten. Om een daadwerkelijke gedragsverandering teweeg te brengen, is een omgeving nodig die gezond eetgedrag op langere termijn stimuleert. De promovenda pleit daarom voor een meerjarenaanpak die zich niet alleen richt op de school, maar ook op de thuisomgeving van kinderen. Het programma Smaaklessen kan hierbij fungeren als een belangrijke eerste stap op weg naar een gezond eetpatroon.
Voedingseducatie in Nederland
Het geven van voedingseducatie op basisscholen in Nederland is niet verplicht. Leerkrachten hebben in hun jaarplanning ook weinig tijd om hier aandacht aan te besteden. Uit een onderzoek van het Cito uit 2010 bleek dat leerkrachten 7-8 uur per jaar aan voedingseducatie besteden, veelal over verschillende vakken en projecten verspreid. Smaaklessen is één van de weinige nationale lesprogramma’s die kinderen in vijf lessen per jaar op een leuke manier essentiële kennis bijbrengt over voeding in relatie tot gezondheid en duurzaamheid. Meer informatie over Smaaklessen is te vinden op www.smaaklessen.nl.
Symposium ‘Alle kinderen Voedselvaardig’
Promovenda Marieke Battjes-Fries zal haar proefschrift verdedigen op vrijdag 11 maart om 13.30u in de Aula van Wageningen University. Voorafgaand vindt een symposium plaats over voedingseducatie in Nederland. Tijdens dit symposium worden de resultaten van promotieonderzoek naar het lesprogramma Smaaklessen gepresenteerd, De impact van voedingseducatie wordt bediscussieerd met sprekers Prof. S. Kremers, Prof. A. Rinnooy Kan en Prof. J. Seidell. Prominente Wageningse voedingswetenschappers blikken vooruit op de toekomst van voedingseducatie in Nederland.