Persbericht

Herhaald gebruik van antibioticatype verhoogt latere kans op obesitas en astma

Published on
27 januari 2016

Kinderen die langdurig antibiotica van het type macrolide krijgen toegediend zijn in hun latere leven eerder te dik en gevoeliger voor astma. Dit komt waarschijnlijk doordat de antibiotica de bacteriesamenstelling van de darmen voor lange tijd veranderen, waarbij veelal ongunstige bacteriën gaan domineren en potentieel positieve bacteriën worden verdrongen. Dat blijkt uit een internationale studie aan Finse, Duitse kennisinstellingen en Nederlandse onderzoekers van Wageningen University. In Nature Communication van deze week doen zij verslag.

De onderzoekersgroep met de Finse dr. Katri Korpela en een team onder leiding van Willem M. de Vos van Wageningen University en University of Helsinki levert met andere collega’s in Finland, Nederland en Duitsland (EMBL Heidelberg) inzicht in de impact van antibiotica op mensen. Zij bestudeerden een groep van 42 kinderen in de leeftijd 2 tot 7 jaar die allen bijvoorbeeld dezelfde maaltijden gebruikten, en waarvan zij nauwkeurig de gezondheidsstatus kenden en het antibioticagebruik – speciaal tegen de veelvoorkomende oorontsteking. Hierop liet het team een gedetailleerde analyse los en vergeleek die met bestaande gegevens over de darmmicrobiota en zijn functies.  

Het team onderzoekers heeft in de gegevens een sterke bevestiging gevonden van de zorgwekkende relatie tussen vroeg antibioticagebruik en de latere gezondheid. Ze verfijnden die relatie door de grootste effecten in kaart te brengen die macrolide antibiotica (zoals azithromycine en clarithromycine), meer dan penicillines of andere antibiotica hebben op de body mass index (BMI, de verhouding tussen lente en gewicht) en astma.

Zij constateerden verrast een soortgelijk sterk effect van macrolide op de microbiota in de darmen. Bovendien konden zij een causaal verband leggen tussen het gebruik van antibiotica en antibioticaresistentie. Het betekent dat bij veelvuldig antibioticagebruik in het darmstelsel geleidelijk een selectie naar ongunstige bacteriën plaatsheeft.

Het onderzoeksteam bleek in staat om een reeks bacteriën te identificeren die de BMI-toename kan verklaren. Daaronder verscheidene bacteriegroepen die in verband worden gebracht met de ontwikkeling van obesitas. Voorbeeld is het verminderde voorkomen van de Akkermansia-bacterie die eerder in Wageningen werd ontdekt en waarvan vaststaat dat die de obesitasontwikkeling bij muizen weet te beteugelen.

Ten slotte vonden de onderzoekers dat het gebruik van de macrolide-antibiotica verband houdt met een verlaagd niveau van het enzym galzouthydrolase. Van dit enzym is in dieronderzoek door onderzoekers in het Ierse Cork, aangetoond dat een verhoogde concentratie ervan in muizen de kans op obesitas via voeding kan verlagen. 

Publication

Intestinal microbiome is related to lifetime antibiotic use in Finnish pre-school children. Katri Korpela, Anne Salonen, Lauri J. Virta, Riina A. Kekkonen, Kristoffer Forslund, Peer Bork & Willem M. de Vos. Nature Communications 26 January 2016.