Nieuws
De menselijke invloed op de populatiedynamiek van grote herbivoren
Om wilde soorten in terrestrische ecosystemen te behouden is kennis nodig van de processen die de grootte van populaties beïnvloeden. Tot voor kort heeft de rol van de mens hierbij echter weinig aandacht gekregen, ondanks het feit dat bijna alle terrestrische ecosystemen worden beïnvloed door menselijke activiteiten die hoogstwaarschijnlijk het natuurlijk verloop van dierpopulaties beïnvloeden.
“Ik heb de rol van zowel natuurlijke als door de mens veroorzaakte processen in de populatiedynamiek van grote herbivoren onderzocht,” zegt Edson Gandiwa, die op 29 oktober op zijn onderzoek promoveerde bij Wageningen University. “En daarbij ook gekeken hoe in het Gonarezhou National Park in Zimbabwe beleidsinstrumenten van invloed zijn op menselijke activiteiten en het behoud van de natuur in een semi-aride savanne-ecosysteem.”
Via het Communal Areas Management Programme for Indigenous REsources (CAMPFIRE) deelt de lokale bevolking uit de ‘communal areas’ in de buurt van de nationale parken in Zimbabwe in de inkomsten uit commerciële exploitatie van wild. Een hoge effectiviteit van dit soort programma’s vermindert het aantal conflicten tussen mensen en wilde dieren. Het onderzoek liet onder andere fluctuaties zien in de intensiteit van de illegale jacht als menselijke invloed. Die fluctuaties hingen samen met variaties in de wetshandhaving. De wetshandhaving in Gonarezhou werd in 2004 versterkt door het aanstellen van extra parkwachters. Daarmee werd in een groter deel van het park gepatrouilleerd, met een daling van illegale activiteiten tot gevolg. “Mijn resultaten laten derhalve zien dat politieke instabiliteit (in Zimbabwe heerste tussen 2000 en 2008 grote politieke instabiliteit door de landhervormingen van president Mugabe) niet noodzakelijkerwijs leidt tot een verhoogde illegale jacht, zeker niet als beleidsinstrumenten zoals wetten worden ingesteld en gehandhaafd.”
In de jaren ‘90 schreven de kranten meestal dat het natuurbehoud in Zimbabwe behoorlijk succesvol was. Dat veranderde echter na de landhervormingen vanaf 2000. De internationale media verloren hun interesse voor het Zimbabwaanse natuurbehoud. Ook veranderde toen de focus in de internationale media: het schrijven over de politieke onrust en landhervorming werd steeds dominanter en over het natuurbeheer werd negatief bericht. Edson Gandiwa: “Die verandering in de berichtgeving geeft aan dat er sprake was van een ‘spill-over effect’ van de politieke problemen volgend op de landhervormingen in Zimbabwe, naar het natuurbeheer.”
Het proefschrift geeft nieuwe inzichten in de processen die de dynamiek van populaties van grote herbivoren beïnvloeden in door de mens gedomineerde semi-aride savanne ecosystemen. Deze bestaan uit diverse wildbeheerregimes en benadrukken ook het belang van media framing en (mis-)representatie van problemen bij het natuurbeheer na politieke instabiliteit, crisis of maatschappelijke onrust. Op basis van deze bevindingen concludeert Edson Gandiwa dat natuurlijke processen (zoals droogte) de populatiedynamiek van grote herbivoren bottom-up beïnvloeden, terwijl beleidsinstrumenten, stimulansen, voorzieningen en maatschappelijke kaders vooral een top-down invloed hebben op de populaties van wilde grote herbivoren in savanne-ecosystemen.