Infectiemodel WBVR levert waardevolle bijdrage aan ontwikkeling RSV-vaccin

“De infectie met boviene RSV in kalveren vertoont veel gelijkenis met de verschijnselen van een ernstige RSV-infectie bij jonge kinderen. Met behulp van ons kalvermodel hebben we de effectiviteit van een humaan RSV-vaccinkandidaat getest. Hieruit blijkt dat dit infectiemodel bruikbaar is voor de preklinische screening van humane vaccinkandidaten. Deze resultaten zijn een hoopvolle stap in de ontwikkeling van een RSV-vaccin voor humane toepassing.” Het onderzoek van De Jong en haar team verscheen onlangs in Nature Communications.

Hoge incidentie bij jonge kinderen

Het respiratoir syncytieel virus (RSV) kan luchtweginfecties veroorzaken bij jonge kinderen. De ernst ervan kan variëren van een milde verkoudheid tot longontsteking. Geschat wordt dat wereldwijd 33,1 miljoen nieuwe gevallen van RSV-infecties bij kinderen onder de 5 jaar plaatsvinden (2015). In ongeveer 10 procent van de gevallen leidt dat tot ziekenhuisopname.

De mortaliteit als gevolg van een RSV-infectie is ongeveer 59.600 sterfgevallen in ziekenhuizen en zo’n 118.200 in totaal per jaar. De meeste van de getroffen patiënten overlijden in ontwikkelingslanden (99%). Ondanks de grote impact van de ziekte, de wereldwijde verspreiding en jarenlang intensief onderzoek, is er op dit moment nog geen geregistreerd RSV-vaccin beschikbaar. De noodzaak om stappen te maken in verdere vaccinontwikkeling is echter alom voelbaar en heeft wereldwijd prioriteit.

Boviene RSV-model

Vergelijkbaar met de situatie in jonge kinderen, veroorzaakt de boviene variant van het RS-virus (bRSV) luchtwegproblemen bij kalveren. “De virussen hebben genetisch veel overeenkomsten; ze zijn sterk aan elkaar gerelateerd. Ook de ziekteverschijnselen komen overeen, inclusief koorts, een loopneus, hoesten en moeizame ademhaling”, vertelt De Jong.

Vanwege de overeenkomsten tussen RSV-infecties bij kinderen en kalveren werd de humane vaccinkandidaat ChAd155-RSV geëvalueerd in kalveren. Hiervoor werden jonge kalveren die geen bRSV-antistoffen hadden, gevaccineerd met de vaccinkandidaat die humane RSV-antigenen tot expressie brengt. In de evaluatie bleken de kalveren een sterke en kruisreagerende immuunrespons te hebben ontwikkeld tegen boviene RSV.

Bescherming

Twee doses van het vaccin beschermden de kalveren tegen klinische symptomen en veranderingen in het longweefsel. Ook hadden de kalveren minder virus in neus en longen. Dit was het geval bij zowel een kort interval van 4 weken tussen de laatste vaccinatie en de experimentele virusinfectie als na een langer interval van 16 weken.

Eén dosis van het vaccin resulteerde in bijna volledige of significante bescherming na respectievelijk een kort of lang interval tussen vaccinatie en de experimentele virusinfectie. De aanwezigheid van bRSV-antilichamen ten tijde van de vaccinatie bleek geen invloed te hebben op de effectiviteit van het vaccin wanneer de kalveren twee doses hadden gekregen en na het korte tijdsinterval werden geïnfecteerd.

Uniek infectiemodel

Preklinische studies met RSV-infectiemodellen hebben tot nu toe laten zien dat geen enkel gevalideerd diermodel de klinische uitkomsten en effectiviteit van een RSV-vaccinkandidaat in de humane doelgroep volledig betrouwbaar kan voorspellen. “Ons experimentele kalvermodel blijkt echter van grote additionele waarde te zijn voor de preklinische evaluatie van humane RSV-vaccins als het gaat om het bepalen van de klinische effectiviteit. Dit model kan daarmee een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van vaccins ter bescherming van jonge kinderen tegen RSV”, aldus De Jong. “De data die wij met ons kalvermodel hebben verkregen kunnen worden gebruikt voor de verdere ontwikkeling van RSV-vaccinkandidaten voor immunisatie van jonge kinderen.”