Nieuws
Groningse groenten vallen in de smaak
In het Groningse Roodeschool heeft Sanne Meijer, historicus en tuinierster, een bijzonder project opgestart dit voorjaar. In haar volkstuin – ofwel het Grunnegs toentje – heeft Sanne verschillende oud-Groninger groenterassen gezaaid, die de afgelopen maanden goed zijn gegroeid. Een van deze oude rassen is de ‘Vroege Groninger’ spitskool, die uit de collectie van het Centrum voor Genetische Bronnen (CGN) is verkregen.
Waarom oude rassen verdwijnen
Eind jaren vijftig werd de ‘Vroege Groninger’, geschikt voor de Groninger kleigrond, nog veel geteeld. Na WOII werd er steeds meer gebruik gemaakt van F1-hybriden, wat de nakomelingen zijn van een kruising met twee genetisch verschillende ouderlijnen. Het nageslacht wat uit deze kruising voortkomt is uniform, en bezit door ons gewenste eigenschappen zoals opbrengst en resistenties.
Door veredeling werd de voedselproductie veel efficiënter, maar de variatie op het veld steeds kleiner. Dit heeft geleid tot het verdwijnen van veel van de oude rassen. Niet alleen voor kool, maar ook van vele andere gewassen verdwijnt de grote verscheidenheid aan rassen. Echter, er kunnen in deze oude rassen nog steeds nuttige eigenschappen zitten die het behouden waard zijn.
Genenbank: een ark voor groenten
Om te voorkomen dat oude groenterassen en hun genetische diversiteit verdwijnen, slaat het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) zaadmonsters op in haar genenbank. Deze zijn niet beschikbaar voor particulieren, maar worden gebruikt voor veredeling, onderzoek en educatieve doeleinden. Naast oude rassen beheert het CGN zaadmonsters van meer dan 30 verschillende gewassen, van zowel moderne rassen als in het wild voorkomende soorten.
Grunnegs toentje
Het opslaan van zaden in een genenbank is waardevol voor behoud op de langere termijn, maar ook voor gebruik in het heden voor bijvoorbeeld veredeling of educatie. Door oude rassen te telen en met eigen ogen te zien, komt het voedsel van vroeger weer tot leven. Dit heeft Sanne met haar Grunnegs toentje kunnen doen, waar behalve de kool ‘Vroege Groninger’, ook ‘Blauwe Groninger snijmoes’, ‘Groninger spruitkool’ en andere gewassen zoals bonen en erwten groeien. Dit heeft tot veel aandacht van de media geleid en er zijn leuke samenwerkingen uit voortgekomen, zoals lezingen, workshops en educatieprojecten met lokale scholieren.
Publieke interesse
Wie (oude rassen) zaait, zal oogsten, en dat heeft Sanne al kunnen doen bij de ‘Blauwe Groninger snijmoes’, de ‘Mollebonen’ en erwten van de ‘Wonder van Scheemda’. Het is mooi om te zien dat initiatieven zoals het Grunnegs toentje worden gewaardeerd en het Nederlands bio-cultureel erfgoed nieuw leven inblazen. Zo leven de oude rassen niet alleen voort in de genenbank, maar ook in moestuinen en op ons bord.
Foto's: Sanne Meijer.