‘Last mile’-oplossingen verhogen vaccinatiegraad in arme landen

Het onderzoek, getiteld “Last-mile delivery increases vaccine uptake in Sierra Leone”, werd uitgevoerd in Sierra Leone begin 2022, een jaar na de uitrol van het COVID-19-vaccin. Destijds was slechts 6-9% van de volwassenen die deelnamen aan de studie gevaccineerd Dit is zeer weinig. In vergelijking: in Nederland was rond die tijd de vaccinatiegraad boven de 65%. In Sierra Leone, net als in andere arme landen, wonen veel mensen in afgelegen gebieden. Tijdens de pandemie koste het een persoon daar meerdere uren en een weekloon om een vaccin te bereiken. Samen met het Ministerie van Gezondheid, keken de onderzoekers keken daarom of het zou helpen om mobiele klinieken naar de afgelegen plekken te brengen zodat deze barrières weggenomen kunnen worden.

Mobiele prikplekken

Samen met het Ministerie van Gezondheid van Sierra Leone en de internationale NGO Concern Worldwide voerden de onderzoekers het team een randomized control trial uit met iets meer dan 20.000 mensen in 150 rurale dorpen net buiten het nationale netwerk van klinieken (waar vaccins beschikbaar waren). Teams van het ministerie brachten de vaccins naar de afgelegen dorpen. Ze zetten er twee tot drie dagen lang mobiele prikplekken op.

100 dorpen behoorden tot de gerandomiseerde interventiegroep en 50 tot de controlegroep. Binnen 48-72 uur steeg binnen de dorpen de vaccinatiegraad met 26 procentpunten. Daarnaast kwamen er mensen uit omliggende dorpen ook een vaccin halen waar door het aantal gevaccineerde mensen 7x toe nam. De overheid nam lessen uit deze studie over om hun campagne in rurale gebieden te verbeteren. In december 2022 haalde het land het WHO-vaccinatiedoel van 70%.

Goedkope methode

Het rondbrengen van vaccins met deze mobiele klinieken kostte 33 dollar per persoon. Dat is 76% goedkoper is dan de gemiddelde kosten van andere vaccinatie campagnes (ongeveer $80). Daarom kan deze aanpak als voorbeeld dienen voor andere ontwikkelingslanden met een grote plattelandsbevolking in afgelegen gebieden. Transport om dorpen te bereiken maakt namelijk het grootste deel van de kosten uit bij gezondheidszorg. Het zou daarom volgens de onderzoekers efficiënt zijn om op dezelfde reizen ook andere gezondheidszorg, bijvoorbeeld voor moeder en kind toe te leveren.

Blauwdruk voor campagnes

Het onderzoek komt op een cruciaal moment. Ontwikkelingslanden zijn nog steeds aan het herstellen van de economische en gezondheidsimpact van COVID-19. Een nieuw probleem is dat de weerstand tegen standaard vaccinatiecampagnes (zoals voors HPV en MMR) lijkt toe te nemen.

De studie kan een waardevolle toevoeging zijn aan kosteneffectieve benaderingen die nodig zijn om de vaccinatiegraad te verhogen. Het biedt een blauwdruk voor beleidsmakers, onderzoekers en NGO's om de vaccinatiecampagnes te optimaliseren, waardoor de kosten worden verlaagd, en duurzame en inclusieve economische groei wordt bevorderd. Voors, hoofdonderzoeker: “Ons onderzoek toont aan dat toegang voor mensen een grote belemmering vormde voor de COVID-19-vaccinatiecampagne in afgelegen gebieden van Sierra Leone. Toegang, naast andere benaderingen zoals communicatie, is cruciaal voor het bereiken van vaccinatiegelijkheid in ontwikkelingslanden en zal ook relevant zijn voor het bestrijden van malaria en andere ziektes.”

Het onderzoeksteam heeft sindsdien US$ 672.000 ontvangen van de in de Social Science Research Council via haar Mercury Project en GBP 100.000 van het International Growth Centre in de VK. Het onderzoeksgeld zal worden gebruikt om het model uit te breiden naar een bundel van gezondheidsproducten en -diensten, waaronder vaccins maar ook andere interventies die moeder- en kindergezondheid verbeteren. Ook wordt gekeken naar de schaalbaarheid en kosteneffectiviteit.