Multicriteria-analyse Verondiepen: Afwegingen rond het vullen van plassen
Bij gebiedsontwikkeling of natuurontwikkeling in en rond diepe plassen die zijn ontstaan door zandwinning, wordt vaak overgeschoten grond of baggerspecie gebruikt. Nadat er bij sommige initiatieven maatschappelijke onrust was over de kwaliteit van de bagger of grond, zijn de kwaliteitseisen aangescherpt en is besloten het besluitvormingsproces te verhelderen. Met de ‘MCA Verondiepen’ kunnen belanghebbenden samen de inrichtingsvarianten vergelijken en bepalen of het geheel of gedeeltelijk vullen van een plas wenselijk is. Ook kan een waterschap of provincie meerdere locaties vergelijken op geschiktheid.
Impact van herinrichting
Deze tool laat alle belanghebbenden meedenken over het huidige en toekomstige gebruik en de kwaliteit van een diepe plas en de impact van herinrichting. De belanghebbenden zijn bijvoorbeeld: waterschap, grondbank, eigenaar, provincie, gemeente, omwonenden en gebruikers van de plas. Deze analyse is geschikt voor het afwegen van alternatieven waarbij meerdere criteria van verschillend gewicht spelen. De tool is bruikbaar voor alle diepe plassen, of ze nu geïsoleerd zijn of verbonden met een rivier.
Objectieve en subjectieve criteria
De ‘MCA Verondiepen’ bestaat uit 25 criteria die de impact en winst van herinrichting beschrijven, evenals het gebruik en de kwalitatieve toestand van de plas nu en in de toekomst. De meeste criteria zijn objectief. De meer subjectieve criteria zoals vragen over beleving, worden in samenspraak met stakeholders beantwoord. De tool berekent de scores van locaties en inrichtingsvarianten, zodat deze kunnen worden vergeleken. Zo worden alle afwegingen rondom de herinrichting zichtbaar.
Praktijk: inrichtingsvarianten voor een uiterwaardenplas
In dit voorbeeld worden drie varianten van de herinrichting van een diepe uiterwaardenplas vergeleken. Een hogere score betekent meer geschikt voor verondiepen. In de drie varianten in bijgaand grafiek is de huidige functie en toestand, de onderste blauwe en rode balk, gelijk. De rechtergrafiek toon alleen de bovenkant: de impact en de nieuwe functie en toestand. De laatste variant C heeft de hoogste score op mate van geschiktheid voor verondieping. Dat vloeit voor uit een kleinere impact van de herinrichting (dus gunstiger) en hogere score op nieuwe functie of het gebruik. Variant A en B scoren hoger op de nieuwe toestand of de kwaliteit na herinrichting.