Duurzame oplossingen voor ziekten en plagen in gewassen

Wij werken aan duurzame oplossingen voor complexe problemen door ziekten en plagen in land- en tuinbouw. Bijvoorbeeld via biologische bestrijding, maar ook door het gebruik van weerbare systemen.

Gezonde gewassen zijn essentieel voor een veilige, gezonde en duurzame landbouw en ze dragen bij aan voldoende, gezonde voeding en aan de kwaliteit van leven. Bij ons onderzoek naar ziekte- en plaagbeheersing in land- en tuinbouw staat de interactie tussen het gewas en zijn ziekten en plagen centraal. Wij gebruiken onze kennis hierover om een succesvolle en duurzame geïntegreerde gewasbescherming in de praktijk mogelijk te maken.

Duurzame gewasbescherming

Bij geïntegreerde gewasbescherming worden diverse duurzame gewasbeschermingsmethoden gecombineerd om ziekten en plagen te voorkomen of te onderdrukken. Het doel is het milieu hierbij zo min mogelijk te belasten. De inzet van chemische middelen wordt zoveel mogelijk beperkt. 

De EU stimuleert dit om de afhankelijkheid in land- en tuinbouw van chemische bestrijdingsmiddelen te verminderen. Geïntegreerde gewasbescherming moet volgens de Europese regels drie opeenvolgende stappen doorlopen:

  1. Bij het plannen van de teelt en het kiezen van de planten moeten preventieve maatregelen worden genomen, zoals het werken met ziektevrij zaad, het kiezen van resistente rassen en het toepassen van weerbare systemen.
  2. Tijdens de teelt moet het gewas goed in de gaten worden gehouden, bijvoorbeeld met Modellen en beslissingsondersteunende systemen, en
  3. Als er dan toch een ziekte of plaag dreigt uit te breken moet de bestrijding op een zorgvuldige manier worden gekozen. Wanneer toch bestrijdingsmiddelen moeten worden gebruikt, heeft biologische bestrijding – samen met mechanische en andere niet-chemische methoden – de voorkeur. ‘Chemie’ is het laatste redmiddel.

Virussen en virusziekten

Plantenvirussen zijn bijzonder kleine ziekteverwekkers met niettemin een grote en wereldwijde impact in een veelheid aan gewassen. Eenmaal geïnfecteerd zijn planten niet meer te genezen. Om virusziekten te beheersen is het essentieel om gezond uitgangs(plant)materiaal te gebruiken en te proberen virusinfecties te voorkomen.

Identificeren van plantenvirussen

Ons onderzoek aan plantenvirussen richt zich vooral op het identificeren van plantenvirussen in diverse landbouw- en ecosystemen. Daarbij worden hun verspreidingsroutes in kaart gebracht, inclusief de vectoren, die daarbij betrokken zijn. Ook ontwikkelen wij identificatiemethodieken een diagnostica (ELISA, PCR, Luminex, Next Generation Sequencing) om virussen vroegtijdig op te kunnen sporen.

Onze viruscollectie zorgt ervoor dat belangrijke plantenvirussen ook in de toekomst als referentiemateriaal beschikbaar blijven.

Producten en diensten:

Projecten

Meer weten over virussen? Neem contact op met onze experts:

Bacteriën en bacterieziekten

In bijna alle land- en tuinbouwgewassen komen ziekten voor die door bacteriën worden veroorzaakt. De symptomen kunnen afhankelijk van gewas en ziekteverwekker variëren van bladvlekken tot verwelking, kankers en natrot. Veel van deze ziekten veroorzaken grote problemen, zoals zwartbenigheid in de aardappel en bacteriekanker in tomaat. Er zijn echter nauwelijks bestrijdingsmiddelen beschikbaar voor bacterieziekten in planten en ons onderzoek richt zich op detectie en herkenning van de ziekteverwekker met moleculaire en microbiële technieken. Hierbij is de wijze waarop wordt bemonsterd van groot belang.

Verder wordt er onderzoek gedaan naar de wijze waarop de bacterie de plant infecteert, zich in het gewas vermeerdert en zich vervolgens verspreidt, o.a. door insecten en met behulp van aerosolen. In het onderzoek worden bacteriën gebruikt die voorzien zijn van een groen fluorescente label. Tenslotte wordt er onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om de ziekteverwekker te bestrijden met bacteriofagen en antagonisten.

Projecten en producten

Meer weten over bacteriën? Neem contact op met onze experts:

Schimmels en schimmelziekten, incl. oömyceten

Plantpathogene schimmels veroorzaken belangrijke teelttechnische- en economische problemen in de land- en tuinbouw. Voorbeelden zijn Phytophthora infestans in aardappel, Botrytis in o.a. bolgewassen, siergewassen, (klein) fruit, groenten en landbouwgewassen, schurft in fruitgewassen, diverse roesten en andere bladziekten in granen, maar ook bodemgebonden ziekten zoals Rhizoctonia, Pythium, Verticillium.

Wij werken vanuit de volgende invalshoeken aan deze belangrijke groep ziekteverwekkers: biologische bestrijding, weerbare systemen, genetica en beslissingsondersteunende modellen.

Projecten

Meer weten over schimmels? Neem contact op met onze expert:

Plaaginsecten

Plaaginsecten zorgen in land- en tuinbouwgewassen voor opbrengstverliezen door directe schade en indirecte schade doordat ze soms ziekteverwekkende virussen overbrengen. Ons onderzoek richt zich op het ontwikkelen van oplossingen voor bovengrondse en ondergrondse plagen.

Belangrijke onderzoeksrichtingen zijn de inzet van signaalstoffen (lokstoffen, feromonen, afweermiddelen), onderzoek en ontwikkeling van biologische bestrijders, zoals entomopathogene schimmels en bacteriën, monitoring en detectie van (quarantaine) insecten en ontsmettingsmethoden.

Onderzoeksrichtingen:

Projecten

Meer weten over plaaginsecten? Neem contact op met onze experts:

Biologische bestrijding

Wij bestuderen zowel schadelijke als nuttige schimmels, virussen, bacteriën en insecten en analyseren wat hun effect is op de gezondheid van het gewas. Onze kennis over weerbare systemen zoals een weerbare bodem of weerbaar substraat, maar ook over biologische bestrijding met schimmels en bacteriën zijn voorbeelden van duurzame oplossingen. Oplossingen die bijdragen aan een succesvolle en duurzame geïntegreerde gewasbeschermingsstrategie voor een duurzame landbouw.

Expertise binnen WUR

Projecten

Meer weten over biologische bestrijding? Neem contact op met onze experts

Bodem, substraat en weerbaarheid

Een ziektewerende bodem met weerbare planten, wie wil dat nu niet! Ons onderzoek richt zich daarom op het stimuleren van weerbaarheid van teeltsystemen. Hierbij spelen aanwezige (nuttige) micro-organismen, maar ook fysische en chemische condities, een cruciale rol. De enorme diversiteit aan micro-organismen in bodems, substraten en planten draagt via mechanismen als concurrentie, antagonisme en predatie bij aan het beperken van ziekten en plagen.

Het onderzoek is zowel gericht op het ontwikkelen van maatregelen, als op het doorgronden van de mechanismen hierachter. De onderzochte microbiële populaties zijn bovendien een schatkamer voor nieuwe stoffen en genen (antibiotica, enzymen, enz.).

Projecten:

Rapport:

Meer weten over weerbare bodem? Neem contact op met onze experts

Genetica

Natuurlijke resistentie tegen ziekten en plagen is de basis voor een duurzame gezonde teelt van land- en tuinbouwgewassen. Het opsporen van de genen, die hier een belangrijke rol bij spelen, is de drijfveer in ons onderzoek aan tarwe, banaan en aardappel. Dit kan alleen door een gedegen begrip van de schimmelziekten, die deze gewassen bedreigen. In tarwe is septoria bladvlekkenziekte een groot probleem in Europa en Noord-Afrika. Banaan wordt wereldwijd bedreigd door Black Sigatoka en Panamaziekte. Het onderzoek richt zich op de genetische diversiteit in de schimmels, die deze ziekten veroorzaken waardoor de ruimtelijke verspreiding in kaart kan worden gebracht.

Samenwerking

Uiteindelijk leidt dit fundamentele onderzoek tot oplossingen, die bijdragen aan ziektebeheersing en daardoor aan een stabiele voedselproductie. Samenwerking met andere disciplines en het (inter)nationale bedrijfsleven is essentieel voor de vertaling van deze kennis naar praktische toepassingen en producten.

Projecten

Dossier:

Meer weten over genetica? Neem contact op met onze experts

Modellen en beslissingsondersteunende systemen

Ziekten en plagen van landbouwgewassen reageren sterk op hun biotische en a-biotische omgeving. Het weer, rassenkeuze (resistentie) en teeltmaatregelen beïnvloeden zowel het optreden van ziekten en plagen als de effectiviteit van noodzakelijke beheersmaatregelen.

Simulatiemodellen

Simulatiemodellen geven kwantitatief inzicht in de levenscyclus van ziekten en plagen en de afhankelijkheid van genoemde biotische en a-biotische factoren. Dit geeft de mogelijkheid jaarrond beheersingsstrategieën te optimaliseren door ondersteuning van strategische beslissingen en van dagelijkse operationele keuzes zoals spuitbeslissingen. Zo kunnen geïntegreerde (IPM) beheersingsstrategieën een maximaal effect bereiken met een minimale input van bijvoorbeeld gewasbeschermingsmiddelen. Een voorbeeld hiervan zijn de 'low-input' spuitstrategieën voor beheersing van Phytophthora op resistente(re) aardappelrassen.

Het onderzoek heeft een sterke internationale focus waarbij wordt samengewerkt met (inter)nationaal bedrijfsleven, overheden en wetenschappelijke partners. De wetenschappelijke modellen worden gepubliceerd en komen veelal beschikbaar voor gebruik op bedrijfsniveau. Daarbij bieden onze onderzoekers desgewenst technische ondersteuning bij het gebruik van de modellen.

Projecten:

Meer weten over modellen? Neem contact op met onze expert

Microbiomen

Micro-organismen zijn overal, ook in agrarische productiesystemen. Microbiële groepen die in de bodem en in planten leven, bestaan uit zeer diverse taxonomische groepen die behoren tot Archaea, bacteriën, schimmels, oomyceten en andere eencellige eukaryoten. Alles bij elkaar vormen deze groepen interactieve netwerken die belangrijk zijn voor de opname van voedingsstoffen door planten, bescherming tegen ziekten en plagen en de ondersteuning van de algemene groei van de plant.

In de afgelopen decennia heeft het microbioomonderzoek een revolutie teweeg gebracht dankzij snelle ontwikkelingen in high-throughput sequencing technologieën, bio-informatica en wetenschappelijke concepten over de rol die microbiomen spelen in de gezondheid van mens, dier en plant. We gebruiken microbioomonderzoek in projecten over plantweerbaarheid, circulariteit in de landbouw en ziekten.

- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

Projecten

Meer weten over microbiomen? Neem contact op met onze experts