Persbericht
Mosterdplanten hebben dubbele verdediging tegen schadelijke insecten
Mosterdplanten blijken niet één maar twee verdedigingslinies te hebben tegen vraat. Niet alleen kan de plant geuren afgeven die minuscule sluipwespen aantrekken die de eitjes parasiteren. Ook reageert een plant met het laten afsterven van cellen waardoor eitjes van schadelijke insecten van de plant vallen. Tot voor kort werd gedacht dat deze twee soorten verdediging met elkaar conflicteerden, maar onderzoek van Wageningse entomologen laat zien dat deze defensiemechanismen elkaar kunnen versterken.
In het augustusnummer van wetenschappelijk tijdschrift Proceedings of the Royal Society B doen zij verslag van onderzoek bij mosterdplanten waarbij is gebleken dat tot 80 procent van de vlindereitjes afsterven als gevolg van deze dubbele verdedigingslijn.
Planten kunnen zich op bijzondere wijze weren tegen insecten, nog voordat ze schade aanrichten. Als vlinders van het kleine koolwitje eitjes leggen, reageren zwarte mosterdplanten, lid van de familie van koolplanten, met een geprogrammeerde celdoodreactie tegen de vlindereitjes: doordat de plantencellen onder en rondom de eitjes afsterven, of vallen die van de plant af met als gevolg dat er geen vraatzuchtige rupsen meer uitkomen.
Als dit directe verdedigingsmechanisme niet werkt, hebben mosterdplanten nog een tweede verdedigingslijn. Met behulp van geuren trekken de planten minuscule sluipwespen aan die de eitjes parasiteren. De wespen leggen hun eigen eitjes in de vlindereitjes, waarna de zich daarin ontwikkelende sluipwespenlarven deze eitjes verorberen.
Sluipwespen
Tot recent was de verwachting dat deze twee vormen van plantenverdediging met elkaar in conflict zijn, omdat de sluipwespen zich niet succesvol konden ontwikkelen in eitjes, die ten dode zijn opgeschreven door de geprogrammeerde celdood. Fatouros en collega’s laten nu in Proceedings of the Royal Society B zien dat de sluipwespen geen last van de andere vorm van plantenverdediging hebben en zich even goed ontwikkelen in eitjes op planten met of zonder de directe verdedigingslijn via de geofferde cellen.
Dat is verrassend, vinden de onderzoekers, omdat de geuren van planten met een directe verdedigingslijn voor de sluipwespen zelfs aantrekkelijker zijn, en de eitjes op die planten vaker worden geparasiteerd, dan planten zonder directe verdediging. De dubbele afweerlijn leidt ertoe dat tot 80 procent van de vlindereitjes afsterft. Er is dus geen conflict tussen de twee vormen van plantenverdediging.
Echter, niet alle mosterdplanten in een populatie maken gebruik van een directe verdediging tegen eitjes. Waarom dat zo is moet in de toekomst worden onderzocht, stellen Fatouros en haar collega’s.