Persbericht

Introductie eetbare insecten was alleen mogelijk in samenspraak met maatschappij

Published on
18 november 2014

De introductie van nieuwe technologieën om opbrengsten te verhogen, mislukken vaak. Dat komt doordat de vernieuwers te weinig rekening houden met de politiek, wet- en regelgeving, acceptatie, markt en andere institutionele voorwaarden rondom nieuwe technologie. Als je die meeneemt is de slaagkans van nieuwe methoden en technieken veel groter. “Dat hebben we gezien bij de introductie van eetbare insecten,” zegt prof. Arnold van Huis bij zijn afscheid als hoogleraar Entomologie aan Wageningen University op 20 november.

In zijn afscheidsrede The global impact of insects zoomt prof. Arnold van Huis in op het potentieel dat insecten wereldwijd hebben en altijd hebben gehad. Met naar schatting drie miljoen soorten zijn insecten de meest vertegenwoordigde en diverse diergroep op aarde. In totaal tien triljoen (1019) exemplaren. Ondanks rampen in de evolutie en alle recente uitroeiingspogingen van de mens blijven insecten bestaan. Het bracht de onderzoekers Grimaldi en Engel in 2005 tot de uitspraak dat veel mensen zich graag een leven zonder insecten voorstellen. Maar wanneer slechts de mieren, bijen en termieten van de aarde zouden worden verwijderd, zou het leven op het land waarschijnlijk instorten. Dat komt vooral door de ecosysteemdiensten die insecten leveren, zoals bestuiving, opruimen van organisch afval, plaagbeheersing en als voedingsbron voor andere dieren.

Dierlijk eiwit

De minst bekende ‘dienst’ die insecten leveren is hun potentiële bron van dierlijke eiwitten voor de mensheid, die in de westerse wereld alleen van vee en vis wordt betrokken. Uit wetenschappelijk onderzoek is helder gebleken dat vergeleken met gewoon vlees, insectenvlees een vergelijkbare hoeveelheid eiwit bevat, meer onverzadigde vetten en meer mineralen, zoals ijzer en zink. Bovendien is de uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk lager, een constatering die in de discussies nogal eens ontbreekt, zegt prof. Van Huis. Daarnaast is voor de productie van een kilogram eiwit een oppervlakte van 18 m2 nodig, voor rundvlees is die factor tien keer hoger. Bovendien zetten insecten het voer veel efficiënter om in eetbaar product. Ook zijn ze in staat om organisch afval en reststromen om te zetten in hoogwaardige eiwitten. Dat is interessant want we produceren wereldwijd 1,3 miljard ton organisch afval dat een waarde vertegenwoordigt van 600 miljard euro per jaar.

Toch is de introductie van insectenvlees niet automatisch verlopen, zegt prof. Van Huis. Focus op louter de technologie is niet voldoende. Een institutionele context is nodig om een nieuw voedselproduct zoals insecten, succesvol te introduceren. En die context is het waarborgen van voedselveiligheid, een markt die er rijp voor is, een samenleving die het accepteert, een politiek die meewerkt en een wet- en regelgeving die het mogelijk maakt. Ook al werken insectenfarms volop mee, als deze voorwaarden ontbreken zal een nieuwe technologie of een innovatief product een stille dood sterven. En in het algemeen, aldus prof. Van Huis: “Gebrek aan institutionele context is veelal de oorzaak van de suboptimale impact van wetenschappelijk onderzoek.”

Onderzoek het onderzoek

Prof. Van Huis ziet mogelijkheden door producenten, ondernemingen, universiteiten en onderzoekers bij elkaar te brengen in ‘innovatieplatforms’. Het ontmoeten van de wetenschappers van verschillende discipline onderling (interdisciplinair, zoals natuurwetenschappers met sociologen) en met partijen in de maatschappij (trans-disciplinair), kan tot succesvolle innovatieve introducties van producten en diensten leiden, omdat de uitkomst van de platforms een onderhandelingsresultaat is, en niet zozeer de zekerheid van wetenschappelijke uitkomsten van onderzoek. Daarom is de aanbeveling ‘Onderzoek hoe je onderzoek moet doen’ om impact te bereiken, aldus prof. Van Huis.

Programma symposium

Bij gelegenheid van het afscheid van prof. Arnold van Huis is er een speciaal symposium in de Aula van Wageningen University.

13.30 A bug’s life – Prof.dr. Marcel Dicke (leerstoelhouder Laboratorium voor Entomologie)
13:45 Global Integrated Pest Management - progress and regress – Dr. Kees Eveleens (IPM expert)
14:15 Why eat insects? – Dennis Oonincx (Promovendus Laboratorium voor  Entomologie)
14:30 Insects for food, feed and health: a global perspective – Dr. Paul Vantomme (Senior Forest Officer, FAO, Headquarters, Rome)
15:00 ‘The Convergence of Sciences Programme, an inclusive research approach. Impact on the cosified and on the cosifiers’ – Dr. Dominique Hounkonnou (member of the Programme Management Committee of the Convergence of Sciences programme in West Africa)
15.30 Pauze
16.00 ‘The global impact of insects’ – Afscheidsrede prof.dr.ir. Arnold van Huis